معرفي روستاهاي تورك نشين خراسان - روستاي كلات شهرستان اسفراين
معرفي روستاهاي تورك نشين خراسان - روستاي كلات شهرستان اسفراين
در فاصله 13 كيلومتري از مسير جاده شوسه اسفراين به بجنورد، يك راه فرعي كوتاه وجود دارد كه به روستاي كلات ختم ميگردد. كلات از توابع بخش مركزي شهرستان اسفراين ميباشد، در ميان كوههاي اطرافش محصور شده و ارتفاعات آن به كوههاي شاه جهان ميپيوندد. اراضي اراضي واقع در شمال روستا تنهازمينهاي مسطح اطراف آن محسوب شده و مزارع و باغات را شامل ميگردند. بخش كوچكي از باغات نيز در جنوب روستا قرار گرفتهاند.
بؤلوم : كندلر-روستاها
یازار : بيرتورك
معرفي روستاهاي تورك نشين خراسان - روستاي ژرف
معرفي روستاهاي تورك نشين خراسان - روستاي ژرف
ژرف در علياي رود كلات نادري در ارتفاع 1700 متر قرار گرفته و در قعر يك دره تنگ ايجاد دشده است. در سال 1358 داراي 180 خانوار بود كه همگي ترك و داراي 6 گله بهاره و يا 14 گله زمستاني بودند كه جمعا شامل 9000 راس ميش و بز و 250 راس گاو ماده و 36 راس گاو نر كاري ميشد.
جمعيت روستا از 1345 تا 1358 كاهش يافته است، 84 خانوار (كلا خانوارهاي فقير) در حوالي شهر مشهد و بخصوص در نزديك همت آباد مستقر شدهاند كه روي جاده مشهد به كارخانه سيمان قرار دارد. آنها در اينجا، در كورههاي آجرپزي كار ميكنند و در بيشتر حالات همه خانواده از جمله كودكان به كار اشتغال دارند، بعضي ديگر در شهر مستقر شدهاند كه اكثر مردها (از 33 نفر 24 نفر در سال 1358) در شهرداري مشهد به عنوان رفتگر كار ميكردند.
بؤلوم : كندلر-روستاها
یازار : بيرتورك
معرفي روستاهاي تورك نشين خراسان - روستاي اينچه سفلي
معرفي روستاهاي تورك نشين خراسان - روستاي اينچه سفلي
يكي از روستاهاي بزرگ تركمن نشين غرب بجنورد، روستايي بنام اينچه سفلي است. اين روستا در شمال جاده ارتباطي آشخانه به گرماب واقع شده و از توابع بخش مانه و سملقان محسوب ميشود. فاصله اينچه سفلي تا آشخانه مركز بخش در حدود 59 كيلومتر است كه قريب 45 كيلومتر از اين مسير را جاده اصلي آسفالته تشكيل ميدهد.
اينچه سفلي در يكي از مناطق غربي استان خراسان واقع شده و فاصله چنداني با انتهاي شرقي دشت گرگان ندارد. سرتاسر اين منطقه را كه در جنوب رودخانه اترك و در ميان اراضي كشاورزي قرار گرفته، تپههاي كم ارتفاع محصور كردهاند. آب و هواي اين ناحيه معتدل و تا حدودي شبيه به مناطق واقع در دشت گرگان است. باد غالب روستا از سمت شرق ميوزد و بسيار مفيد است. وزش اين باد در تابستان، موجب جريان يافتن هوا در خانههاي اين منطقه و خنكي آن ميگردد و به هنگام برداشت محصول و خرمنكوبي نيز به روستائيان ياري ميرساند.
جمعيت اينچه سفلي حدود 170 خانوار است كه بيش از 1000 نفر را شامل ميشوند. اهالي روستا از نژاد تركمن و از طايفه گوكلان بوده و همگي سني مذهب ميباشند.
بؤلوم : كندلر-روستاها
یازار : بيرتورك
حاج قربان سليماني (حاجي قوربان سولئيماني بويوك تورك موسيقي چي)
خوراسان توركلري - تركهاي خراسان:
حاج قربان سليماني (حاجي قوربان سولئيماني بويوك تورك موسيقي چي)
هنگامى كه ساز مىنوازم٫ سازم ديگر ساز من نيست٫ من ساز منم.
ساز چالاندا٫ سازيم دئييل٫ من اؤزومون سازيم اولورام
"a gift from heaven"
"... A True National Treasure ...."
Liberation
موهبتى بهشتى٫گنجينه واقعى ملى
اوچماقدان بير آرماغان٫ گئرچك ميللى بير گؤمو
"He gracefully took his dotar and started playing. And it was a miracle."
"His Virtuosity and musicality are as natural as they are incredible."
Le Nouvel Observateur
او با ظرافت دوتارش را بدست گرفته و به نواختن آغاز نمود. و اين يك معجزه بو د
اينجه ليكله ايكى تئللىسينى الينه آليب چالماغا باشلادى٫ و بو بير مؤعجوزه ايدى
"... one of the world's great traditional musicians..."
بؤلوم : نوشتههاي فارسي
یازار : بيرتورك
لوله آب قره سو
لوله آب قره سو
آب گوارا و بسيار شيرين و خنك قره سو به هيات آبشار زيبايي از روي سر كوه به دره مي ريزد. بي مصرف و رها. گروهي كه به هواي اين آب، دور آبشار را گرفته اند و كلاته اي بنياد كرده اند. بيشتر دامدارند تا كشاورز و آب به معني و آب به معني
واقعي اش به هرز و هدر مي رود... آب كلات گچ دارد. نه كم، زياد. و ژرف رود هم كه از كلات مي گذرد در بالا دست حمام قلعه به آب گوگردي "ايستق سو" آلوده مي شود.
بؤلوم : توركجه يازيلار
یازار : بيرتورك
قصر خورشيد
قصر خورشيد
قصر خورشيد با چشم اندازي دلپذير و پرشوكت درست در وسط شهر و در يك ميدانگاهي وسيع، هر صبح و هر شب و هميشه در منظر مردم است. كلاتي از هرجا كه بگذرد به ناگزير راهش از جلو اين كاخ پر جلال خواهد بود. حتي خورشيد در همه صبح ها همين كه از گذرگاه "كشتني" بالا مي آيد نخستين برخوردش با سنگ هاي قهوه اي و يكپارچه نادر شاه است...
بؤلوم : گورمهلي يئرلر-مكانهاي ديدني
یازار : بيرتورك
برج و باروي نادري
برج و باروي نادري
بلافاصله بعد از كتيبه، برج بلندي در بالاي كوه – در همان دست و رديف كتيبه – به چشم مي خورد. از گل و سنگ و آجر. بلندي قامت برج از زميني كه بر آن ساخته شده 8 تا 9 متر است و ارتفاع آن از بستر رودخانه بالغ بر 40 متر است. برجي ديگر در همين سمت و در بالاتر وجود دارد كه در روزگاران رونق و اهميت كلات، در اين برجها نگهباناني به پاسداري در بند ورودي كلات مامور بودند و نيز قورخانه اي و پاسدارخانه اي در همين محل داير بوده و قراول خانه اي در سمت مقابل – آن طرف رود – كه تا همين اواخر گماشتگان موظفي با عنوان ساخلو اداره آن را به دست داشته اند و از فراز اين جايگاه رفت و آمد مردم به داخل قلعه كنترل مي شده است.
بؤلوم : گورمهلي يئرلر-مكانهاي ديدني
یازار : بيرتورك
معماري تركي و تركمني در روستاهاي شمال خراسان
معماري تركي و تركمني در روستاهاي شمال خراسان
نقش اتاق و ايوان بعنوان دو عنصر اصلي تشكيل دهنده فضاي خانه، در منطقه تركمن نشين شمال خراسان نقش اساسي بوده و تنها تعداد اتاقها و طول ايوان، به همراه نحوه توزيع فضاهاي مختلف در سطح واحد مسكوني واحد مسكوني كه منبعث از چگونگي زندگي خانوارهاي دسته جمعي در قالب يك خانه است، سبب تفاوت سكونتگاههاي اين ناحيه با سايرنمونههاي مورد مطالعه گرديده است. علت اين تفاوتها را ميتوان در مسائل پيچيده اجتماعي فرهنگي تركمنها و روابط گسترده عشيرتي آنها دانست.
بؤلوم : خوراسان توركلري
یازار : بيرتورك
تاريخچه سكونت توركها و كوردها در شمال خراسان
خوراسان توركلري - تركهاي خراسان:
تاريخچه سكونت توركها و كوردها در شمال خراسان
برعكس توركها كه حضور آنان در خراسان به قبل از ميلاد و حداقل سالهاي اول هجري برميگردد سكونت كردها در منطقه به زمان صفويان برميگردد.
بر اساس كتاب مطلع الشمس براي اولين بار منطقه شمال خراسان در زمان شاه سلطان حسين بين ايلات مختلف كرد تقسيم شد.
بؤلوم : توركجه يازيلار
یازار : بيرتورك
اقوام كوچ نشين = كرد
اقوام كوچ نشين = كرد
...اين مساله را نبايد فراموش كرد كه بسياري از مولفان و جهانگردان عرب زبان قرون وسطي كليه مردمان كوچ نشين غيرعرب را كرد ناميدهاند بطوري كه در برخي منابع و ماخذ كلمه كرد معادل كلمه كوچ نشين و چادر نشين تلقي شده است. بنابراين ممكن است كه مطالب استخري و ابن حوقل واقعا مربوط به قوم كرد نباشد بلكه مربوط به گروههاي چادر نشين باشد.
منابع: امان اللهي، دكتر سكندر: كوچ نشيني در ايران. بنگاه ترجمه و نشر كتاب، تهران 1360، ص 1
و پاپلي يزدي، دكتر محمد حسين: كوچ نشيني در شمال خراسان، ترجمه اصغر كريمي، انتشارات آستان قدس رضوي ، 1371
بؤلوم : نوشتههاي فارسي
یازار : بيرتورك